Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác phòng chống dịch COVID-19

Sáng 29/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống dịch COVID-19 của Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 trực tuyến với các địa phương.

 
Hội nghị được tổ chức để nhìn lại chặng đường hơn 3 năm nỗ lực chống COVID-19, đại dịch ghi nhận ca bệnh đầu tiên vào cuối tháng 12/2019 tại Vũ Hán, Trung Quốc.

Ngày 30/1/2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố COVID-19 là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng gây quan ngại quốc tế (PHEIC) và đánh giá là đại dịch toàn thế giới ngày 11/3/2020.

Ngày 5/5/2023, sau hơn 3 năm xảy ra đại dịch, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xác nhận COVID-19 không còn là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng gây quan ngại quốc tế; tại thời điểm này thế giới ghi nhận trên 696 triệu trường hợp mắc tại 231 quốc gia, vùng lãnh thổ, trong đó có trên 6,9 triệu trường hợp tử vong.

Hội nghị tổng kết của Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch diễn ra trong bối cảnh dịch bệnh đã được kiểm soát tốt nhờ những nỗ lực lớn, những giải pháp quyết liệt, hiệu quả mang tính toàn cầu, toàn dân; kinh tế từng bước phục hồi và phát triển, đời sống người dân trở lại trạng thái bình thường.

Tại Hội nghị, các đại biểu xác định những nguyên nhân và bài học kinh nghiệm đúc rút trong phòng, chống dịch để từ đó chuẩn bị tốt hơn để ứng phó với những sự kiện khẩn cấp y tế cộng đồng; đồng thời, vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào các lĩnh vực khác của đời sống KTXH.

 
Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định với tinh thần đặt sức khỏe, tính mạng của người dân lên trên hết, trước hết, chúng ta đã vượt qua đại dịch COVID-19, một đại dịch nguy hiểm, có quy mô toàn cầu, gây hậu quả nghiêm trọng, cả về sức khỏe, tính mạng con người và sự phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia trên thế giới.

Việt Nam trở thành một trong những nước "đi sau nhưng về trước" về phòng chống dịch, mở cửa các hoạt động kinh tế xã hội trong nước từ 11/10/2021 và mở cửa với quốc tế từ 15/3/2022.

Theo Thủ tướng, dù trong phòng chống dịch có nhiều ý kiến khác nhau nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sự quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc cả hệ thống chính trị, sự tham gia của người dân, doanh nghiệp, sự ủng hộ, hỗ trợ của bạn bè, đối tác quốc tế, điều quan trọng là chúng ta đã đoàn kết, thống nhất, trên dưới một lòng, làm được những điều tưởng như không làm được, mang lại bình yên cho nhân dân và đưa đất nước tiếp tục phát triển.

Thủ tướng xúc động nhắc lại những thời khắc cam go, vất vả trong phòng, chống dịch. Theo Thủ tướng, chúng ta đã trải qua những thời gian khó khăn nhất với nhiều lo lắng, trăn trở trong tình huống dịch bệnh chưa có tiền lệ, không dự báo được tình hình, khả năng lây lan và độc lực của virus, cũng như hậu quả của việc nhiễm bệnh.

Việc phòng chống dịch ở thời điểm đó là "vô cùng khó khăn", "khó khăn tứ bề" khi "trong tay không có gì khác", không có vaccine, không có test kit… ngoài hệ thống y tế được thiết lập trong điều kiện bình thường, hệ thống này có thể đáp ứng được yêu cầu trong điều kiện bình thường nhưng không thể đáp ứng trong điều kiện bất thường, khẩn cấp về y tế.
Nhìn lại thời gian hơn 3 năm phòng, chống dịch vừa qua, Thủ tướng nhắc lại một số mốc thời gian quan trọng:

- Tháng 12/2019, thế giới ghi nhận ca mắc COVID-19 đầu tiên (tại thành phố Vũ Hán, Hồ Bắc, Trung Quốc). Ngày 11/3/2020, Tổ chức Y tế Thế giới chính thức tuyên bố COVID-19 là đại dịch toàn cầu.

- Ngày 23/01/2020, Việt Nam ghi nhận ca mắc COVID-19 đầu tiên.

- Ngày 30/3/2020, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ra ra Lời kêu gọi đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài đoàn kết chống dịch.

- Ngày 31/3/2020, đối mặt với đại dịch nguy hiểm, chưa có tiền lệ, trong khi thông tin hạn chế, chưa có vaccine và thuốc điều trị đặc hiệu, để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của nhân dân, Thủ tướng Chính phủ ban hành chỉ thị số 16, thực hiện cách ly toàn xã hội trong vòng 15 ngày.

- Ngày 27/4/2021, sau hơn 1 năm chống dịch, chúng ta đối mặt với đợt dịch thứ 4, chủ đạo là biến chủng Delta có độc lực cao, tốc độ lây lan nhanh, xâm nhập sâu trong cộng đồng tại 62/63 tỉnh, thành phố, gây hậu quả rất nặng nề, đặc biệt là tại TP. Hồ Chí Minh. "Đó là những ngày tháng không thể ngủ được", Thủ tướng chia sẻ.

- Ngày 29/7/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ra Lời kêu gọi lần thứ hai, gửi đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài về công tác phòng, chống đại dịch COVID-19.

- Tháng 7/2021, chúng ta bắt đầu đưa ra công thức chống dịch. Lúc đầu, công thức chỉ gồm có 5K+vaccine", song đây vẫn là việc rất có ý nghĩa, đánh dấu việc chuyển hướng từ chống dịch bằng biện pháp hành chính sang chống dịch bằng biện pháp hành chính kết hợp với biện pháp khoa học là vaccine. Sau đó, công thức chống dịch lần lượt được bổ sung các thành tố, trở thành "5K+vaccine+điều trị+xét nghiệm+công nghệ+ý thức của người dân và các biện pháp khác". Đây là công thức chống dịch tương đối hoàn chỉnh.

  Phân tích thêm về từng thành tố được bổ sung, Thủ tướng cho biết với gần 100 triệu dân, việc áp dụng công nghệ là cần thiết. Đồng thời, nếu không có ý thức người dân thì công việc triển khai rất khó khăn. Mặt khác, cần "các biện pháp khác" để phát huy sự sáng tạo của người dân.

Chúng ta cũng đưa ra chiến lược vaccine với 3 thành tố quan trọng: Thứ nhất là lập Quỹ Vaccine để huy động nguồn lực tài chính; thứ hai là tiến hành ngoại giao vaccine để tiếp cận vaccine trong bối cảnh "có tiền cũng không mua được" do tiếp cận vaccine không bình đẳng; thứ ba là triển khai chiến dịch tiêm chủng lớn nhất từ trước tới nay miễn phí cho toàn dân.

Về ngoại giao vaccine, tất cả các cơ quan đại diện ngoại giao ở nước ngoài đều tham gia vận động vaccine bằng mọi cách (nhận viện trợ, vay, mượn, mua lại...). Kết quả, khoảng 1 nửa trong tổng số hàng trăm triệu liều vaccine mà Việt Nam có được là từ nguồn viện trợ.

Cũng theo Thủ tướng, một khó khăn khác là cơ chế, chính sách. Để tháo gỡ, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho Chính phủ quyết định một số cơ chế đặc biệt, đặc thù, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong thực tiễn phòng, chống dịch.

- Ngày 11/10/2021, với tỷ lệ bao phủ vaccine khá cao, đúc rút được nhiều kinh nghiệm, xác định công thức phòng, chống dịch phù hợp, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 128/NQ-CP, đánh dấu bước chuyển hướng chiến lược sang thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19.

- Ngày 20/10/2023, COVID-19 đã chính thức được chuyển phân loại từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang nhóm B tại Việt Nam.

Thủ tướng đề nghị các đại biểu đánh giá công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện của các cấp, các ngành, các địa phương trong phòng, chống dịch, trong đó tập trung nhận định kết quả đã đạt được, những tồn tại, hạn chế, chia sẻ các cách làm hay, các phong trào, mô hình hiệu quả trong phòng, chống dịch để đúc rút thành kinh nghiệm, từ đó chuẩn bị tốt hơn để ứng phó với những sự kiện khẩn cấp y tế cộng đồng, đồng thời, vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào các lĩnh vực khác của đời sống kinh tế - xã hội.
  3 kết quả nổi bật, 5 bài học kinh nghiệm về an ninh trật tự

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Văn Tuyến, đại diện Tiểu ban An ninh, trật tự cho biết:

Để ứng phó với dịch bệnh COVID-19 ngay từ khi xuất hiện tại Việt Nam, với trách nhiệm được giao, Bộ Công an đã chủ động, cụ thể hóa, triển khai quyết liệt có hiệu quả các chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, đồng thời triển khai các giải pháp để thực hiện thắng lợi mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm đó là gương mẫu, tích cực tham gia tuyến đầu phòng chống, ngăn chặn đẩy lùi đại dịch và giữ vững ổn định trật tự xã hội bảo đảm an ninh trật tự xã hội và bảo đảm an toàn, hạnh phúc của người dân, qua đó, thể hiện rõ là một trong những lực lượng trụ cột nòng cốt trong mặt trận phòng chống dịch bệnh, thực sự là điểm tựa tinh thần, chỗ dựa vững chắc cho nhân dân trong công tác phòng chống, ngăn chặn, đẩy lùi và chiến thắng đại dịch COVID-19.

Bộ Công an báo cáo 3 kết quả nổi bật và một số bài học kinh nghiệm rút ra:

Thứ nhất, với vai trò là lực lượng nòng cốt thì lực lượng CAND đã gương mẫu, tích cực tham gia tuyến đầu trong công tác phòng chống, đẩy lùi đại dịch, đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các địa phương thành lập các tổ tự quản phòng chống dịch từ cơ sở với phương châm "đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng trường hợp" để truy vết, phát hiện sớm, tổ chức cách ly các trường hợp tiếp xúc, tiếp xúc gần, tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm, người nghi nhiễm bệnh; tham gia tổ công tác liên ngành, tổ tuần tra các trục đường giao thông, giám sát chặt chẽ các hoạt động, di biến động về nhân hộ khẩu, phương tiện của nhân dân.

Chỉ tính riêng trong đợt dịch thứ tư, lực lượng CAND đã huy động trên 3,3 triệu lượt cán bộ, chiến sĩ làm lực lượng nòng cốt phối hợp với các cơ quan, lực lượng chức năng trong kiểm soát phòng chống dịch bệnh COVID-19. Thiết lập 10.300 tổ, chốt khu cách ly và các bệnh viện dã chiến với trên 560.000 lượt cán bộ chiến sĩ tham gia truy vết, khoanh vùng phòng chống dịch; huy động hàng nghìn lượt trinh sát của Bộ xuống địa bàn cơ sở.

Điều động 11.603 lượt cán bộ, chiến sĩ các đơn vị trực thuộc Bộ tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự phòng chống dịch tại các địa bàn cơ sở. Cử 1.216 lượt cán bộ y tế Công an tham gia chi viện, hỗ trợ cho công tác phòng chống dịch ở các địa phương và cũng đã chủ động tìm kiếm, phát hiện, tiếp cận, vận động, hỗ trợ quá trình đàm phán với các đối tác trong công tác sản xuất vaccine, thuốc điều trị, vật phẩm y tế phòng chống dịch.

Tập trung xác minh năng lực của các tổ chức, cá nhân về khả năng cung cấp viện trợ vaccine, qua đó góp phần tích cực trong công tác ngoại giao vaccine và hợp tác quốc tế phòng chống dịch. Quá trình tham gia công tác phòng chống dịch, lực lượng CAND đã có trên 6.000 cán bộ, chiến sĩ bị mắc COVID-19 và có 11 đồng chí tử vong do COVID-19, trong đó có 6 đồng chí đã hy sinh trong qua trình làm nhiệm vụ phòng chống dịch.

Kết quả thứ 2 là giữ vững ổn định chính trị xã hội, bảo đảm an ninh trật tự phục vụ phát triển KTXH, bảo đảm an toàn tính mạng và hạnh phúc của nhân dân.

Lực lượng công an các cấp đã chủ động nắm, đánh giá, dự báo sát tình hình liên quan đến 4 đợt dịch trong công tác phòng chống dịch bệnh và bảo đảm an ninh trật tự trong phòng chống dịch. Trọng tâm là nắm bắt khó khăn, bất cập, sơ hở trong triển khai chính sách phòng chống dịch bệnh và các gói an sinh xã hội. Nắm về âm mưu, hoạt động của các thế lực phản động lợi dụng công tác phòng chống dịch bệnh để chống Đảng, Nhà nước, kích động biểu tình, gây rối an ninh trật tự trên các lĩnh vực. Qua đó, có gần 600 báo cáo tham mưu với Đảng, Nhà nước và BCĐ Quốc gia về các chủ trương, giải pháp trong phòng chống dịch, phát hiện, xử lý, tham mưu xử lý gần 800 vụ tham gia tụ tập đông người liên quan đến công tác phòng chống dịch. Tấn công, vô hiệu hóa hàng chục nghìn tài khoản, bài viết có nội dung xấu độc tuyên truyền trên không gian mạng, xuyên tạc về chủ trương, công tác phòng chống dịch của Đảng, Nhà nước ta.

Đã xử phạt vi phạm hành chính trên 550 đối tượng đăng tải thông tin sai sự thật về công tác phòng chống dịch. Phát hiện, xử lý hành chính 1.295 vụ với 3.232 trường hợp xuất nhập cảnh vi phạm quy định về xuất nhập cảnh, xử phạt vi phạm hành chính 459.368 trường hợp vi phạm các quy định về công tác phòng chống dịch bệnh.

Với trách nhiệm được giao, lực lượng công an đã chủ động phối hợp, phát hiện xử lý 365 vụ với 413 đối tượng lợi dụng chính sách phòng chống dịch bệnh để thực hiện các hành vi như đầu cơ nâng khống giá bán các mặt hàng thiết yếu phẩm phục vụ công tác phòng chống dịch; buôn lậu, sản xuất, buôn bán hàng giả; tiêu cực, trục lợi trong sử dụng kinh phí phòng chống dịch.

Công an các cấp đã khởi tố 37 vụ với 104 bị can, xử phạt vi phạm hành chính 220 vụ, 222 đối tượng với số tiền gần 3 tỷ đồng. Tập trung điều tra, xử lý nghiêm minh các hành vi lợi dụng chính sách phòng chống dịch bệnh để tham nhũng tiêu cực, đặc biệt là tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện có hiệu quả các vụ mà Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng đã chỉ đạo, như vụ án Việt Á.

 
Kết quả thứ 3 là đã triển khai nền tảng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trong công tác tiêm chủng, khai báo y tế và hộ chiếu caccine; đã chủ động, kịp thời khẩn trương triển khai hiệu quả ứng dụng của 4 phần mềm tiện ích tích hợp trên Thẻ căn cước công dân để kết nối xác thực với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phục vụ công tác phòng chống dịch bệnh. Thống nhất với Bộ Y tế, Bộ Thông tin và Truyền thông để sử dụng mã QR dùng cho hệ thống phần mềm PC-COVID kết nối liên thông trong thông tin của công dân và giữa cơ sở dữ liệu tiêm chủng với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Phối hợp với Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, BHXH triển khai, làm sạch dữ liệu dân cư để phục vụ cho công tác phòng chống dịch bệnh để triển khai các biện pháp kỹ thuật truy vết các yếu tố dịch tễ qua công nghệ thông tin.
Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị

Qua thực tiễn công tác phòng chống dịch COVID-19, với trách nhiệm được giao, Bộ Công an đã rút ra 5 bài học kinh nghiệm theo chức năng nhiệm vụ được giao:

Thứ nhất, công tác phòng chống dịch bệnh và bảo đảm an ninh trật tự phòng chống dịch bệnh phải đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp tuyệt đối mọi mặt của Đảng, Nhà nước và phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị.

Thứ hai, các chủ trương, chiến lược về phòng chống dịch và bảo đảm an ninh trật tự cần xuất phát từ thực tiễn và trên cơ sở lợi ích chính đáng của người dân và lấy người dân làm trung tâm. Đặc biệt coi trọng công tác tuyên truyền vận động quần chúng nhân dân nâng cao trách nhiệm, sự đồng thuận của xã hội trong công tác phòng chống dịch bệnh.

Thứ ba, các bộ, ngành, địa phương cần phát huy cao độ vai trò, trách nhiệm trong triển khai thực hiện quyết liệt các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước trong phòng chống dịch bệnh, nhất là trong bảo đảm an ninh trật tự trong phòng chống dịch bệnh.

Thứ tư, thường xuyên quan tâm thực hiện tốt các chế độ chính sách, động viên, khen thưởng kịp thời các lực lượng tuyến đầu phòng chống dịch bệnh và bảo đảm nguồn lực cho công tác phòng chống dịch theo phương châm 4 tại chỗ.
Thứ năm, chủ động nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin, nhất là những kinh nghiệm quý trong ứng dụng công nghệ thông tin khi khai thác lợi ích từ việc sử dụng Thẻ căn cước công dân, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác phòng chống dịch bệnh.


 
Chống dịch là nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình

Thượng tướng Vũ Hải Sản, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, đại diện Tiểu ban An sinh xã hội cho biết:

Bộ Quốc phòng xác định nhiệm vụ chống dịch là nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình, toàn quân đoàn kết, đồng lòng, chung sức huy động, phát huy cao nhất, hoàn thành tốt nhiệm vụ phòng chống dịch.

Bộ Quốc phòng huy động lực lượng, phương tiện để hoàn thành các nhiệm vụ, có nhiệm vụ chưa từng có trong tiền lệ như vận chuyển vaccine, vận chuyển người dân, chăm sóc, cách ly đối với người dân ở các địa điểm tập trung…

Về nguồn lực của Bộ Quốc phòng tham gia phòng chống dịch, chúng tôi đã huy động hơn 192.000 cán bộ chiến sỹ gồm cả lực lượng y tế và lực lượng khác. Trong đó, gần 23.000 người thực hiện công tác kiểm soát dịch bệnh và 6.500 người thực hiện công tác tiêm chủng, 116.500 người làm nhiệm vụ cách ly công dân nhập cảnh và hơn 46.000 người làm các nhiệm vụ khác (tuần tra biên giới, đảm bảo an sinh xã hội, phối hợp đảm bảo an ninh trật tự, mai táng, bảo quản, vận chuyển tử thi...), vận chuyển hàng ngàn tấn hàng hóa, phương tiện đảm bảo phòng chống dịch.

Bộ Quốc phòng đã tổ chức tăng cường 16.500 cán bộ quân y, 205 phương tiện máy móc các loại phục vụ cho các địa phương thời điểm dịch bùng phát. Đặc biệt, thời điểm dịch bùng phát ở Thành phố Hồ Chí Minh, đã tổ chức 194 điểm cách ly công dân, tăng cường 7.252 cán bộ, nhân viên, chiến sĩ tham gia công tác quản lý, phục vụ tại 1.228 điểm cách ly do các địa phương quản lý, được nhân dân đánh giá cao.

Phối hợp với các địa phương về quản lý biên giới, xuất nhập cảnh trái phép, với 13.000 cán bộ chiến sỹ biên giới. Nhằm hỗ trợ an sinh xã hội, thời điểm cao nhất, toàn quân đã huy động trên 230.000 bộ đội, dân quân tự vệ tham gia phòng chống dịch, kiểm soát bảo vệ biên giới, bảo đảm an ninh trật tự, bảo vệ khu cách ly, khu phong tỏa; phân luồng điều tiết giao thông, vận chuyển túi an sinh; giúp dân vận chuyển hàng hóa, lương thực thực phẩm, thu hoạch hoa màu, nông sản...

 
Bộ Quốc phòng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chỉ đạo triển khai thực hiện tốt các giải pháp bảo đảm an sinh xã hội theo các Nghị quyết, Chỉ thị và Quyết định của Chính phủ thông qua các hoạt động cung ứng hàng hóa… Đã huy động lực lượng quân đội, dân quân tự vệ tham gia giúp nhân dân thu hoạch lúa muộn, vận chuyển hàng hóa, hỗ trợ nhân dân tăng gia sản xuất, tham gia tích cực việc phân phối nhu yếu phẩm, hàng hóa thiết yếu cho nhân dân tại Thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương khi dịch bùng phát.

Trong quá trình phòng chống dịch, chúng tôi đã tiếp nhận các nguồn tài trợ, ủng hộ của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, với giá trị hơn 70 tỷ đồng. Số hàng này được quân đội quản lý sử dụng đúng mục đích và khi dịch bệnh cơ bản kiểm soát thì bàn giao cơ quan, đơn vị quản lý sử dụng thường xuyên, đảm bảo đúng mục đích.

Chúng tôi thấy công tác bảo đảm an sinh xã hội gặp nhiều khó khăn, lực lượng thì mỏng, khối công việc thì lớn. Về y tế dự phòng, tỷ lệ cán bộ đúng chuyên ngành còn thấp ở các tuyến, khả năng giám sát, phát hiện bệnh truyền nhiễm của chúng ta còn nhiều hạn chế.

Chúng tôi thấy có một số bài học về phòng chống dịch:

Thứ nhất, chúng ta phải quán triệt đầy đủ các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, sự chỉ đạo, Nghị quyết của Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Y tế, từ đó nâng cao ý thức cho cán bộ, chiến sỹ với tinh thần không ngại khó khăn, gian khổ, hi sinh, "chống dịch như chống giặc, là nhiệm vụ chiến đấu thời bình".

Thứ hai, cần đánh giá tình hình, xây dựng kế hoạch huấn luyện sẵn sàng chiến đấu và diễn tập, sẵn sàng lực lượng chống dịch như yêu cầu của Đảng, Nhà nước và Chính phủ giao.

Thứ ba, chủ động chuẩn bị lực lượng, trang bị, phương tiện, hóa chất, thuốc men... ở quân y các tuyến, sẵn sàng cơ động, thực hiện nhiệm vụ khi có lệnh.

Thứ tư, phải quan tâm đến công tác y tế cơ sở, y tế dự phòng, công tác kiểm tra ở các cấp.

Thứ năm, trong công tác vận tải, cơ động lực lượng, vận dụng linh hoạt các phương thức vận tải (đường bộ, đường thuỷ, đường hàng không, đường sắt…) vận chuyển đảm bảo nhanh nhất, sớm nhất.

Chúng tôi nhận thấy Bộ Quốc phòng đã hoàn thành tốt nhiệm vụ chống dịch được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Qua hơn 3 năm phòng chống dịch, Bộ Quốc phòng xin trân trọng cảm ơn Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Bộ Y tế, các cơ quan, ban ngành Trung ương đã hỗ trợ, chia sẻ, chỉ đạo Bộ Quốc phòng hoàn thành tốt nhiệm vụ.

 
Tỏa sáng tình người trong đại dịch

Cho biết về công tác vận động và huy động xã hội, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam nêu rõ:

Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, MTTQ Việt Nam theo chức năng, nhiệm vụ của mình tập trung 3 lĩnh vực: Thứ nhất là tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức tích cực tham gia phòng, chống dịch; thứ hai là vận động, huy động các nguồn lực xã hội; thứ ba là công tác giám sát.

Trong đó, công tác vận động, huy động xã hội đạt được kết quả nổi bật. Đoàn Chủ tịch Trung ương MTTQ Việt Nam đã tổ chức 3 đợt ra lời kêu gọi để toàn dân phòng chống dịch. Tiểu ban Vận động và huy động xã hội đã phát động nhiều cuộc vận động, triển khai nhiều chương trình như chương trình triệu phần quà đại đoàn kết để tiếp sức cho đồng bào miền Nam.

MTTQ, các tổ chức thành viên, các cấp, các ngành đã huy động, kêu gọi doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cùng chung tay nhường cơm, sẻ áo; rất nhiều mô hình, cách làm tiêu biểu như: Mô hình cây gạo ATM, ATM Oxy, chợ không đồng, siêu thị không đồng, suất cơm miễn phí… Từ đó, tạo nên các nguồn lực to lớn góp phần cùng Đảng, Nhà nước phòng chống dịch.

Về kết quả vận động, tổng số tiền mặt và hiện vật trị giá khoảng 2.900 tỷ đồng. Đây là con số huy động ở MTTQ cấp Trung ương, còn ở địa phương con số huy động được khoảng trên 15.000 tỷ đồng.

Công tác vận động cùng với số lượng rất lớn tiền thu được như vậy, có thể nói đây là hoạt động được tổ chức rất sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân và được sự tham gia đông đảo của nhân dân, của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, tạo sự lan toả rất lớn. Thông qua việc vận động, huy động xã hội này tiếp tục một lần nữa khẳng định truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta, khẳng định sức mạnh của nhân dân, khẳng định tinh thần đoàn kết, đại đoàn kết toàn dân tộc, tinh thần tương thân tương ái. Cũng như Thủ tướng nhiều lần khẳng định đây là chiến thắng của nhân dân, chiến thắng của việc đồng lòng trên dưới, thấy được càng khó khăn, nhân dân ta càng phát huy truyền thống đoàn kết.

Đồng thời, nhờ sự chỉ đạo linh hoạt, sáng tạo, đặc biệt là những bước chuyển chiến lược quan trọng như Thủ tướng Chính phủ vừa đề cập đến trong phần khai mạc và trong phóng sự chúng ta vừa xem, việc chúng ta nhất quán tư tưởng lấy nhân dân làm trung tâm, làm chủ thể trong công tác phòng, chống dịch. Tất cả những chỉ đạo, định hướng đó được nhân dân tin tưởng, ủng hộ, hưởng ứng và vì vậy tham gia rất tích cực vào công tác phòng, chống dịch nói chung cũng như việc hoạt động huy động toàn xã hội, vận động nguồn lực trong công tác phòng, chống dịch.

Về quản lý sử dụng, số tiền tiếp nhận của Trung ương sau khi xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, phần lớn được chuyển về Quỹ vaccine do Bộ Tài chính quản lý (khoảng 79% trong tổng số đó), còn lại chuyển cho các địa phương để hỗ trợ các lực lượng y tế tuyến đầu. Việc tổ chức kêu gọi, vận động, tiếp nhận, quản lý, phân bổ, sử dụng được thực hiện chặt chẽ, công khai, minh bạch, đúng đối tượng, không để xảy ra thất thoát, lãng phí.

Tuy nhiên, trong bối cảnh đại dịch lần đầu xuất hiện trên phạm vi rất rộng và diễn biến khó lường, chưa có tiền lệ, yêu cầu chống dịch thì phải nhanh chóng, do đó, quá trình vận động, quản lý, phân bổ nguồn lực cũng gặp một số khó khăn, đặc biệt là các căn cứ pháp lý. Tại thời điểm đó, chưa có các nội dung quy định để vận động phòng, chống dịch mà Nghị định số 64/2008/NĐ-CP chỉ đề cập đến việc vận động để phòng, chống thiên tai, hoả hoạn, các sự cố hiểm nghèo, rồi các quy định cụ thể như phải mở tài khoản tại kho bạc trong khi kho bạc chỉ đến cấp huyện thì không bảo đảm được sự huy động kịp thời ở cấp xã cũng như ở đồng bào ở nước ngoài. Ngoài ra là các quy định liên quan đến quy trình, như phải họp ban chỉ đạo, trong bối cảnh đó không phải tất cả đều làm được như vậy…, rồi hàng hoá, vật tư, trang thiết bị đa chủng loại, sau đó rất khó xác định quy ra tiền trong thời điểm nhất định.

Vì vậy, sau khi đại dịch lắng xuống, cơ quan kiểm tra Đảng và kiểm toán của Nhà nước đã làm việc và một số nơi đã xảy ra sai sót và đều xuất phát từ những khó khăn tôi vừa đề cập.

Từ thực tế đó, tôi xin được nêu 2 kiến nghị, đề xuất với Thủ tướng Chính phủ. Một là về kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước đối với một số địa phương, đây là khoản các địa phương vận động được và thực hiện tại chỗ theo quy định về "4 tại chỗ". Tại thời điểm đó, mặc dù thời điểm cấp bách nhưng các địa phương đã thực hiện đúng nguyên tắc, tuy nhiên theo kiến nghị của kiểm toán thì thu hồi để nộp quỹ vaccine nhưng khoản này đã chi. Vì vậy, đề nghị Thủ tướng cho phép các khoản địa phương đã chi từ nguồn vận động của địa phương thì không phải thu hồi để nộp về quỹ vaccine.

Thứ hai là đối với nguồn kinh phí phòng, chống dịch còn dư, ở Trung ương còn dư 118 tỷ đồng, còn ở địa phương còn dư 814 tỷ thì đề nghị Thủ tướng theo hướng rà soát, nếu không còn nội dung hỗ trợ thì chuyển toàn bộ kinh phí này về Trung ương theo quy định của Nghị định số 93/2021/NĐ-CP của Chính phủ, có nghĩa là sử dụng tiếp cho các đợt sau và cho các việc liên quan đến thiên tai, sự cố, dịch bệnh và ở các địa phương thì trực tiếp sử dụng.

 
Xử lý tin giả nhanh nhất, triệt để nhất

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông (Tiểu ban Truyền thông) cho biết:

Khi dịch COVID-19 bắt đầu bùng phát (đầu năm 2020), Bộ Thông tin và Truyền thông đã vào cuộc, trực tiếp chỉ đạo công tác tuyên truyền, quyết liệt thực hiện tốt đợt cao điểm phòng, chống dịch COVID-19 với tinh thần "chống dịch như chống giặc", tuyên truyền thực hiện có hiệu quả các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch theo Chỉ thị 15 và 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ;...

Tiểu ban truyền thông luôn bám sát các mục tiêu tuyên truyền qua từng giai đoạn; tạo sự đồng thuận, đoàn kết toàn dân chống dịch, tin tưởng ủng hộ các giải pháp chống dịch của Chính phủ; phát hiện kịp thời các vấn đề nảy sinh để giải quyết và tham mưu giải quyết, nhất là những vấn đề liên quan đời sống nhân dân; đấu tranh phản bác kịp thời các luận điệu xuyên tạc, kích động, sai sự thật về phòng, chống dịch COVID-19; điều tiết thông tin trên báo chí và trên không gian mạng; thực hiện thế trận truyền thông nhân dân, dân biết, dân hiểu, dân tin, dân theo và dân làm.

Những thông tin sai lệch, tin giả về đại dịch COVID-19 được xử lý với phương châm nhanh nhất, triệt để nhất. Tin giả lan truyền nhanh nên cần công bố thông tin bác bỏ nhanh nhất có thể, lan truyền rộng khắp thông tin thật. Xử lý triệt để bằng cách tìm nguồn tán phát tin giả để xử lý vi phạm hành chính; xử lý hình sự đối tượng tán phát tin giả; yêu cầu các nền tảng nội dung chặn, gỡ tin xấu, độc.

Ngày 4/6/2021, Bộ Thông tin và Truyền thông đã thiết lập Trung tâm công nghệ phòng, chống dịch COVID-19 Quốc gia (Trung tâm công nghệ Quốc gia) với sự tham gia của các đơn vị chức năng thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ Y tế, các doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ lớn của Việt Nam.

Trung tâm công nghệ Quốc gia có sự tham gia chuyên trách của gần 60 công chức, viên chức nhà nước và tham gia cộng tác của gần 1.000 chuyên gia, lập trình viên, kỹ thuật viên của các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam.

Bộ Thông tin và Truyền thông phát triển và triển khai ứng dụng công nghệ thống nhất của Ban Chỉ đạo Quốc gia PC-COVID; chỉ đạo doanh nghiệp viễn thông triển khai cài đặt âm thông báo, nhắn tin tuyên truyền về công tác phòng, chống dịch đến các thuê bao trên địa bàn một số tỉnh, thành phố; tiếp nhận và xử lý, trả lời phản ánh của người dân qua các tổng đài; thúc đẩy triển khai sóng di động phục vụ giảng dạy và học tập trực tuyến.

Liều thuốc "an sinh tinh thần" quý giá

Trong 3 đợt dịch đầu, các cơ quan báo chí đã bám sát tình hình dịch bệnh, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia và các cơ quan chức năng để chủ động thông tin, tuyên truyền. Cập nhật thường xuyên, liên tục, chính xác và đầy đủ diễn biến tình hình dịch bệnh từ nguồn chính thức của Ban Chỉ đạo Quốc gia, Bộ Y tế và cơ quan có thẩm quyền; cung cấp số liệu, kết quả phòng, chống dịch; tăng cường công tác tuyên truyền để người dân nâng cao tinh thần chủ động phòng, chống dịch, chủ động khai báo y tế khi trở về từ vùng dịch; tự giác thực hiện cách ly; khuyến cáo, hướng dẫn người dân các kỹ năng vệ sinh an toàn để đối phó với dịch bệnh...

Đợt dịch thứ 4 bùng phát, báo chí đã thông tin kịp thời, nhanh chóng, chính xác về công tác phòng, chống dịch; lan tỏa mạnh mẽ Lời kêu gọi của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước; các chỉ đạo, biện pháp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia, công tác phòng, chống dịch của các bộ, ngành, địa phương, góp phần truyền đi nhanh chóng thông điệp về nỗ lực thực hiện mục tiêu kép, vừa phòng, chống dịch bệnh, đảm bảo an sinh cho người dân, vừa phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, tạo được sự tin tưởng, đồng thuận của người dân; hướng dẫn, phổ biến cho người dân về các biện pháp phòng dịch, công tác truy vết, khoanh vùng, cách ly, điều trị để sớm dập dịch.

Báo chí điện tử đã có 2.286.883 tin, bài liên quan đến công tác phòng, chống dịch (từ ngày 01/01/2020 đến ngày 30/9/2023). Trong 3 năm qua, các Đài PTTH đã sản xuất và phát sóng khoảng hơn 880.000 chương trình phát thanh, thời lượng khoảng hơn 2.350.000 phút; hơn 940.000 chương trình truyền hình, thời lượng khoảng hơn 2.570.000 phút. Đăng tải khoảng hơn 1.300.000 chương trình trên trang thông tin điện tử, trên fanpage Facebook, Youtube của các Đài PTTH để tăng độ lan tỏa, thu hút thêm lượt nghe, xem.

Các cơ quan báo chí đối ngoại đã đăng, phát tin, bài, chương trình bằng 13 thứ tiếng (gồm tiếng Việt, Anh, Pháp, Nga, Tây Ban Nha, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đức, Lào, Thái Lan, Campuchia và Indonesia) về các quy định, chính sách về phòng, chống dịch; công tác chỉ đạo và thực tế phòng, chống dịch tại các địa phương; công tác an sinh, đảm bảo cuộc sống người dân các vùng giãn cách; công tác hỗ trợ các địa phương, doanh nghiệp, người lao động gặp khó khăn do dịch bệnh; giải pháp đảm bảo mục tiêu kép vừa chống dịch  hiệu quả vừa phát triển kinh tế; hợp tác quốc tế về phòng, chống dịch..., khẳng định nỗ lực của Chính phủ và nhân dân Việt Nam trong phòng, chống dịch COVID-19 tới người nước ngoài ở Việt Nam, người Việt Nam ở nước ngoài và cộng đồng quốc tế.

Các cơ quan báo chí đăng, phát nhiều bài viết hay, chất lượng, có giá trị "vượt thời gian" để người dân đọc, nghe, xem trong thời gian ở nhà thực hiện giãn cách, là liều thuốc "an sinh tinh thần", như bộ phim "Ranh giới" của Đài Truyền hình Việt Nam đã khiến người xem vô cùng xúc động và chia sẻ với những khó khăn, vất vả nhưng luôn tâm huyết cứu chữa bệnh nhân COVID-19 của lực lượng tuyến đầu. Chương trình "Dân hỏi - Thành phố trả lời" tại TP. Hồ Chí Minh theo hình thức livestream trên các nền tảng mạng xã hội vào 20h mỗi ngày (từ ngày 24/8/2021 đến ngày 15/9/2021) và vào 20h thứ sáu hàng tuần (từ ngày 16/9/2021), cho thấy hướng đi đúng, hiệu quả khi nắm bắt được chính xác tâm tư, nguyện vọng của nhân dân.

Khi chống dịch và phát triển kinh tế phải song song, Chính phủ và Quốc hội đồng hành cùng doanh nghiệp trên tinh thần "nghĩ thật, nói thật, làm thật, hiệu quả thật, nhân dân và doanh nghiệp được thụ hưởng thật". Báo chí, truyền thông đã phát đi thông điệp mạnh mẽ về việc Chính phủ luôn thấu hiểu, lắng nghe, chia sẻ với khó khăn của doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 do các biện pháp phong tỏa, giãn cách kéo dài.

Khi xác định chuyển trạng thái chống dịch, từ "Zero COVID" sang "sống chung với COVID", nhiều giải pháp, đề xuất, kiến nghị tâm huyết được bàn đến, làm sao để "sống chung" có hiệu quả, thích ứng an toàn trong cuộc sống bình thường mới; tiếp tục tập trung ngăn chặn, đẩy lùi, tiến tới kiểm soát dịch bệnh COVID-19, không để xảy ra khủng hoảng y tế, kinh tế xã hội,…

Hệ thống truyền thanh cấp huyện, cấp xã đã hoạt động thường xuyên, liên tục, tần suất phát sóng tăng 3-6 lần/ngày trong các đợt dịch cao điểm, tuyên truyền bằng các hình thức, các phương tiện khác như: Sử dụng xe tuyên truyền lưu động, xe máy gắn loa phóng thanh, loa kéo, loa cầm tay để tuyên truyền trên các tuyến phố, ngõ ngách khu dân cư vùng sâu, vùng xa; tăng cường sử dụng tờ rời, tờ gấp; truyền thông trên mạng xã hội Zalo, Viber, Facebook để cung cấp thông tin đến người dân.

Nội dung tuyên truyền sinh động với nhiều hình thức đa dạng, trực tiếp đến người dân, phù hợp từng cấp độ dịch trên địa bàn tại từng thời điểm. Hệ thống thông tin cơ sở đã thực sự phát huy sức mạnh, đóng vai trò quan trọng trong việc thông tin đến người dân các biện pháp phòng, chống dịch bệnh COVID-19, kế hoạch và lịch tiêm vắc-xin, kế hoạch triển khai công tác an sinh xã hội, thông tin thiết yếu… một cách nhanh nhất, thiết thực, thuyết phục nhất, gần gũi và hiệu quả.

Các doanh nghiệp viễn thông đã phát huy thế mạnh, triển khai nhiều biện pháp, chương trình miễn phí phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19. Cụ thể:

- Triển khai các biện pháp kỹ thuật bảo đảm kết nối phục vụ các cuộc họp của Ban Chỉ đạo Quốc gia, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; trong đó có cuộc họp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tới hơn 10 nghìn xã, phường trên cả nước để đánh giá tình hình và triển khai các giải pháp trọng tâm phòng, chống dịch.

- Nhắn tin vận động người dân thực hiện phòng, chống dịch; phát hơn 44 tỷ âm thông báo đề nghị người dân thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch theo khuyến cáo của Ban Chỉ đạo Quốc gia, Bộ Y tế cũng như của các địa phương.

- Tổ chức triển khai các chương trình nhắn tin vận động người dân ủng hộ phòng, chống dịch qua cổng nhắn tin 1400: Năm 2020 (từ tháng 3 đến tháng 6/2020), chương trình Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch bệnh COVID-19 đã tiếp nhận gần 2,6 triệu tin nhắn với hơn 152 tỷ đồng ủng hộ; Năm 2021 (từ ngày 03/6/2021 đến hết ngày 02/8/2021), Cổng Thông tin điện tử nhân đạo Quốc gia đã tiếp nhận số tiền hơn 120 tỷ đồng, tương ứng hơn 2,7 triệu tin nhắn từ các thuê bao di động trên cả nước.

- Hỗ trợ triển khai các ứng dụng (App) di động phục vụ công tác phòng chống dịch như TIEMCHUNG, PC-COVID, Vn-eID.

Ra mắt hàng loạt ứng dụng, phần mềm hiệu quả

Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Y tế và Bộ Công an đã thống nhất triển khai: (1) Kết nối các Nền tảng công nghệ phòng, chống dịch COVID-19 với Cơ sở dữ liệu dân cư để xác thực thông tin người dùng; (2) Thống nhất 01 mẫu Tờ khai y tế trong quá trình khai báo, di chuyển; (3) Thống nhất 01 mã QR sử dụng chung cho từng đối tượng liên thông giữa tất cả các nền tảng, hệ thống, phần mềm. Trong 03 năm qua, Bộ Thông tin và Truyền thông đã cùng các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam như Viettel, VNPT, FPT, BKAV, CMC, Sovico,… phát triển 14 nhóm nền tảng, công cụ công nghệ phòng, chống dịch với trên 20 ứng dụng khác nhau.

- Ứng dụng PC-COVID là ứng dụng duy nhất phục vụ phòng, chống dịch COVID-19, được hoàn thiện vào ngày 30/9/2021. Ứng dụng đã đóng vai trò quan trọng, có thể đáp ứng nhu cầu sử dụng của gần 100 triệu người dân Việt Nam và là sức mạnh hợp lực giữa ngành y tế và ngành thông tin và truyền thông để cùng hướng tới một mục tiêu chung là đẩy lùi dịch bệnh.

Có thể nói, sự phổ biến của việc thanh toán điện tử thông qua mã QR như hiện nay chính nhờ sự quyết liệt triển khai các nền tảng công nghệ số trong giai đoạn chống dịch. Qua thời gian dịch bệnh, hầu hết người dân đã được nâng cao nhận thức, chủ động sử dụng công nghệ trong cuộc sống và công việc. Nhiều quốc gia mất rất nhiều năm để phổ biến được mã QR thì Việt Nam chỉ qua giai đoạn dịch bệnh đã làm được điều này. Đây cũng là tiền đề để hình thành công dân số và phát triển ứng dụng VNeID hiện nay.

Đối với công tác phục vụ Hội nghị Truyền hình: Nhu cầu sử dụng dịch vụ của các cơ quan Đảng, Nhà nước tăng đột biến (tăng gấp 5 lần so với thời điểm chưa có dịch); thời gian triển khai hệ thống rất gấp, phạm vi rộng tới 4 cấp chính quyền (từ Chính phủ đến cấp xã, phường, thị trấn); phương án kết nối và vận hành các điểm cầu nhanh chóng, kịp thời để đưa vào sử dụng được ngay.

Giai đoạn cao điểm chống dịch, Bộ Thông tin và Truyền thông đã xây dựng các giải pháp phục vụ cả về bưu chính, viễn thông, giải pháp Hội nghị Truyền hình để vừa đáp ứng được tần suất, lưu lượng tăng đột biến, vừa đảm bảo an toàn (năm 2020: 559 phiên; năm 2021: 717 phiên).

Đặc biệt, ngày 29/8/2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 chủ trì cuộc họp trực tuyến của Ban Chỉ đạo với 20 tỉnh, thành phố phía Nam đang thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16. Tại cuộc họp, Thủ tướng giao Bộ Thông tin và Truyền thông triển khai ngay việc kết nối hệ thống hội nghị trực tuyến tới toàn bộ các xã, phường, thị trấn trên toàn quốc "Trong vòng 1-2 ngày sắp tới phải làm xong để bảo đảm chỉ đạo thông suốt từ Trung ương, Chính phủ, Thủ tướng, Ban Chỉ đạo Quốc gia tới từng cơ sở. Lấy xã, phường làm pháo đài thì phải chỉ đạo thông suốt tới tận pháo đài".

Chỉ trong 03 ngày (từ 29/8 - 02/9/2021), đã hoàn thành và phục vụ Thủ tướng Chính phủ họp với toàn bộ 2.594 điểm xã, phường, thị trấn của 19 tỉnh/thành phố phía Nam. Đến thời điểm cuối tháng 9/2021 đã triển khai kết nối đến toàn bộ 10.596 điểm xã, phường, thị trấn trên toàn quốc; triển khai lắp đặt điện thoại cố định tại tất cả các Trung tâm Chỉ huy phòng, chống dịch COVID-19 cấp quận, huyện, xã, phường, thị trấn trên toàn quốc.

Truyền thông phải chủ động, đi trước một bước

Về bài học kinh nghiệm, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm cho biết: Truyền thông phải chủ động, đi trước một bước, nhất quán và minh bạch để định hướng dư luận, tạo đồng thuận trong xã hội với mục tiêu để "Dân biết - Dân hiểu - Dân tin - Dân theo - Dân làm", kết hợp chặt chẽ giữa thông tin đối nội và thông tin đối ngoại. Các biện pháp, chính sách phòng, chống dịch cần được đánh giá tác động truyền thông trước khi ban hành, cho các cơ quan báo chí, truyền thông tham gia góp ý kiến từ giai đoạn xây dựng để tạo sự đồng thuận của người dân khi triển khai thực hiện. Phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương trong tổ chức tuyên truyền trên hệ thống thông tin cơ sở về các chính sách, biện pháp phòng, chống dịch bệnh COVID-19, có ý nghĩa rất quan trọng, đặc biệt trong giai đoạn thực hiện giãn cách xã hội.

- Phát triển công nghệ phòng, chống dịch cần xác định rõ cái gì là triển khai bắt buộc thống nhất trên toàn quốc, cái gì là linh hoạt triển khai theo đặc thù của bộ, ngành, địa phương.

+ Đối với nội dung triển khai bắt buộc thống nhất trên toàn quốc, cần có một đầu mối điều phối thống nhất từ phát triển đến triển khai, tránh việc phát triển tự phát, chồng chéo, không bảo đảm chất lượng.

+ Đối với nội dung linh hoạt triển khai theo đặc thù của bộ, ngành, địa phương, cần có quy định về kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu, tránh tình trạng cục bộ, cát cứ dữ liệu.

- Triển khai công nghệ phòng, chống dịch cần xác định rõ thành công 80% nằm ở quyết tâm thực sự của Lãnh đạo và mô hình tổ chức quản lý, 20% nằm ở công nghệ. Khi tổ chức triển khai cần tổ chức mạng lưới hỗ trợ rộng khắp đến tận cấp cơ sở.

Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm cho biết: 

Bộ Thông tin và Truyền thông bám sát quan điểm, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương duy trì chỉ đạo, định hướng các cơ quan báo chí, truyền thông, hệ thống thông tin cơ sở tiếp tục tăng cường thông tin tạo đồng thuận xã hội sau khi chuyển bệnh COVID-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang bệnh truyền nhiễm nhóm B; chỉ đạo, định hướng báo chí, truyền thông đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, ngăn chặn các thông tin xấu độc, tin giả, tin không kiểm chứng; xử lý nghiêm đối với các thông tin sai sự thật, không kiểm chứng.

Tăng cường truyền thông phòng bệnh để nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của người dân trong việc bảo vệ sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng và tiêm chủng vắc xin.

Tiếp tục triển khai, phát triển các ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ phòng, chống dịch.


  Cần có hướng dẫn cụ thể khi chuyển COVID-19 sang nhóm B

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quối hội, bà Nguyễn Thúy Anh cho biết:

Quốc hội, Ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội đã kịp thời nghiên cứu, tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn về thể chế, phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm là cơ quan đại diện của nhân dân, đã làm việc cả ngày, cả đêm, phối hợp chặt chẽ với Chính phủ, các bộ, ngành để kịp thời ban hành Nghị quyết 30 của Quốc hội về các chính sách phòng chống dịch COVID-19.

Nghị quyết này cho phép Chính phủ, các bộ, ngành, chính quyền địa phương thực hiện các biện pháp đặc thù, đặc cách, đặc biệt, chủ động, sáng tạo, linh hoạt, chưa có tiền lệ, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong công tác phòng chống dịch COVID-19 với mục tiêu bảo vệ tính mạng, sức khỏe, sự an toàn của người dân lên trên hết, trước hết.

Tiếp theo Nghị quyết 30, Quốc hội đã ban hành 7 Nghị quyết khác, trong đó đáng chú ý có Nghị quyết 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; Nghị quyết số 80 về việc tiếp tục thực hiện một số chính sách trong phòng, chống dịch COVID-19; Nghị quyết số 99 về giám sát chuyên đề về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã ban hành 11 Nghị quyết, trong đó 6 Nghị quyết có nội dung khác, chưa được quy định trong pháp luật hiện hành như là Bộ Luật Lao động, Luật Việc làm, Luật Bảo hiểm Y tế, Luật Dược, Luật Tổ chức Chính quyền địa phương, Luật Hải quan, Luật Ngân sách nhà nước… trong đó có Nghị quyết 285 về việc thành lập Tổ Công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội liên quan đến công tác phòng, chống COVID-19.

Tổ công tác đã thường xuyên tổng hợp các báo cáo hàng tuần của Hội đồng Dân tộc, các Uỷ ban của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội tổ chức các cuộc họp chuyên gia và có báo cáo hàng tuần gửi đến các cơ quan Đảng, Chính phủ, Quốc hội và Tổ công tác hoạt động từ tháng 8/2021 đến tháng 12/2022 và có các báo cáo thường xuyên, định kỳ hàng tuần, báo cáo chuyên đề gửi đến các cơ quan có thẩm quyền.

Đáng lưu ý là Tổ công tác của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội có 3 thành viên tham gia Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-1, trong đó có đồng chí Phó Chủ tịch Quốc hội làm Phó trưởng Ban chỉ đạo và 2 đồng chí Chủ nhiệm Uỷ ban tham gia cùng với sự liên hệ trực tiếp, thường xuyên giữa Chủ tịch Quốc hội với Thủ tướng Chính phủ, là cầu nối giữa Tổ công tác với Ban chỉ đạo quốc gia.

Các cuộc họp của Quốc hội sau đó dành rất nhiều thời gian để nghe báo cáo cũng như là thảo luận về phòng chống COVID-19.

Đánh giá chung về công tác này là dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự vào cuộc quyết liệt, thống nhất của cả hệ thống chính trị, sự đồng hành trách nhiệm, chủ động quyết liệt của Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, sự sáng tạo linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự tham gia tích cực của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, của toàn dân, toàn quân, cộng đồng doanh nghiệp đặc biệt là lực lượng tuyển đầu, sự chung sức đồng lòng phát huy sức mạnh đại đoàn kết của toàn dân tộc và có sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, trong đó có hoạt động ngoại giao vaccine .. là những điều kiện tiên quyết tạo nên thành công kiểm soát COVID-19, đưa đất nước về trạng thái bình thường mới, từng bước phục hồi, ổn định và phát triển kinh tế - xã hội.

Quốc hội đã đánh giá toàn diện, sâu sắc về kết quả đạt được cũng như chỉ ra những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm. Theo đó, đối với những tồn tại, hạn chế trong công tác phòng chống dịch thì nguyên nhân chính được nêu là nguyên nhân khách quan, bởi vì dịch COVID-19 diễn biến quá nhanh, phức tạp, chưa có tiền lệ, chưa dự báo được các tình huống, trong báo cáo của Quốc hội cũng nêu 6 bài học kinh nghiệm.

Nhân dịp này, bà Nguyễn Thúy Anh nêu rõ một số kiến nghị đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Thứ nhất là sớm triển khai Luật Phòng thủ dân sự, Luật Khám bệnh chữa bệnh, trước hết là ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành. Tiếp tục quan tâm chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện tốt các nghị quyết của Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về công tác phòng chống dịch COVID-19 vẫn còn hiệu lực trong đó có Nghị quyết số 43 của Quốc hội.

Chúng tôi cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu rà soát các nghị quyết phòng chống dịch do Chính phủ ban hành không còn phù hợp với tình hình thực tế hiện nay để sửa đổi, hoặc bãi bỏ và chỉ đạo các bộ, ngành giải quyết dứt điểm các vấn đề còn tồn tại liên quan đến công tác phòng chống dịch COVID-19.

Đề nghị Chính phủ nghiên cứu, xây dựng và thiết kế hệ thống y tế bảo đảm tính sẵn sàng và khả năng chống chịu trước dịch bệnh, thảm họa y tế công cộng; tăng cường khả năng dự báo, quản lý tốt sức khỏe cộng đồng; nắm chắc dữ liệu về cơ sở vật chất, nhân lực, trang thiết bị của các cơ sở y tế, kể cả y tế tư nhân là cần thiết thông qua thiết lập hệ thống thống kê và theo dõi liên tục và đầu tư mạnh mẽ cho việc nghiên cứu khoa học, sản xuất vaccine, sinh phẩm, thuốc điều trị, tiến tới bảo đảm, làm chủ công nghiệp dược, đáp ứng yêu cầu trong nước, nhất là khi quy mô dân số lên trên 100 triện dân và già hóa nhanh chóng.

Đồng thời cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu đề xuất, bổ sung, điều chỉnh các chính sách pháp luật hiện hành liên quan đến bảo đảm an sinh xã hội và chú ý đến việc sử dụng các nguồn lực từ các quỹ tài chính bao gồm cả các quỹ hình thành từ đóng góp của cộng đồng trong ứng phó với thảm họa, sự cố và bảo đảm sự ổn định đời sống, việc làm của người dân và người lao động.

Chúng tôi cũng kiến nghị Bộ Y tế có hướng dẫn cụ thể các địa phương khi điều chỉnh bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona gây ra từ bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A sang bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm B để đảm bảo thực hiện đồng bộ và thống nhất.


  Chống dịch đã khó, quyết định "mở cửa" càng khó hơn

Trao đổi tại Hội nghị, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đưa ra các bài học kinh nghiệm trong phòng chống dịch COVID-19:

Bài học thứ nhất là sớm thành lập Ban chỉ đạo phòng chống dịch và triển khai ngay các biện pháp phòng chống dịch phù hợp.

Tại TPHCM, ca mắc COVID đầu tiên vào ngày 23/01/2020, nhưng nhờ có Ban chỉ đạo và các biện pháp kịp thời nên trong 3 đợt đầu đã kiểm soát được dịch, đến đợt dịch thứ tư thì Thành phố tiếp tục củng cố Ban Chỉ đạo cũng như tiến hành đồng bộ các biện pháp từ giãn cách xã hội, các biện pháp y tế, các biện pháp bảo đảm an ninh trật tự, bảo đảm an sinh cho đến củng cố, động viên, phối hợp tất cả các lực lượng trong phòng, chống dịch. Chúng tôi thấy có một ý rất quan trọng như Thủ tướng đã phát biểu khai mạc, đó là công thức phòng chống dịch, có những công thức chung trong cả nước, nhưng cũng có phần riêng phù hợp với địa bàn ở các địa phương.

Bài học thứ hai là về vai trò của Hội đồng chuyên môn y tế.

Thành phố đã kịp thời huy động các chuyên gia y tế, các nhà quản lý đương chức và hưu trí để lắng nghe các đề xuất, các kiến nghị, các biện pháp y tế, như lập các bệnh viện dã chiến, bệnh viện điều trị COVID, các trung tâm hồi sức, phân tầng trong điều trị, lập các trạm y tế lưu động, việc quản lý, chăm sóc F0 tại nhà, lập các tổ phản ứng nhanh về y tế, ví dụ cung cấp oxi, cấp cứu… Chính những ý kiến, biện pháp này đã giúp cho công tác phòng chống dịch ở Thành phố đạt được kết quả, mặc dù tình hình rất phức tạp.

Bài học thứ ba là ứng xử chính sách và sự phối hợp điều hành của các ngành, các cấp trên địa bàn.

Việc này ảnh hưởng rất lớn, thậm chí có tính chất quyết định đến kết quả phòng chống dịch như việc bố trí nguồn lực cho phòng chống dịch, chiến lược vaccine; việc sản xuất, lưu thông, sinh hoạt của người dân và doanh nghiệp. Phản ứng chính sách cũng như sự phối hợp điều hành là rất quan trọng. Tôi xin kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo việc nghiên cứu sâu hơn, tiến hành tổng kết và từ đó chúng ta cập nhật vào các chương trình, giáo trình của các chương trình giáo dục quốc phòng, an ninh, các chương trình bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ lãnh đạo các cấp như ý kiến đồng chí Thứ trưởng Bộ Quốc phòng.

Bài học thứ tư là về mở cửa và tiếp tục các biện pháp phòng chống dịch, phục hồi phát triển kinh tế.

Chúng tôi thấy các quyết định phòng chống dịch đã khó, quyết định "mở cửa" càng khó hơn. Thành phố "mở cửa" nền kinh tế từ ngày 01/10/2021, lúc này cũng còn nhiều ý kiến băn khoăn, thậm chí không đồng tình, phản đối, nhưng Thành phố trên cơ sở đánh giá tình hình đã mạnh dạn "mở cửa" song song với các biện pháp tiếp tục kiểm soát phòng chống dịch.

Thành phố đã triển khai 12 chiến lược thành phần. Ngay từ cuối năm 2021, Thành ủy đã có Nghị quyết số 05 và chúng tôi kiên trì lãnh đạo triển khai các biện pháp này.

Tại Hội nghị Thành ủy vào Quý 3 vừa qua, chúng tôi đã tiến hành Sơ kết 2 năm thực hiện Nghị quyết 05, thấy rằng vẫn phải tiếp tục các biện pháp phòng chống dịch và phục hồi phát triển kinh tế.

Nhân dịp này, lãnh đạo TPHCM bày tỏ tâm tư, mong muốn cầndành sự kính trọng, tôn vinh đối với ngành y tế mặc dù xảy ra một số vụ việc thời gian qua, trong đó có lực lượng Quân y, "không vì những sai phạm ở Học viện Quân y mà chúng ta nhìn khác hoặc có cái nhìn sai lệch về những cống hiến của lực lương Quân y cũng như cả ngành Y tế...


  Hỗ trợ, chi viện kịp thời cho Bắc Giang

Dưới góc độ địa phương, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Giang Mai Sơn cho biết:

Trong 3 năm qua, các tỉnh, thành trong cả nước đã phải đối mặt với những khó khăn, thách thức vô cùng to lớn do ảnh hưởng của dịch COVID-19. Trong giai đoạn 4 của dịch COVID-19, Bắc Giang đã trở thành tâm dịch của cả nước với số ca mắc đứng đầu cả nước và trong tuần đầu đã làm tê liệt các khu công nghiệp của tỉnh Bắc Giang.

Trong suốt quá trình thực hiện công tác phòng, chống dịch COVID-19, tỉnh Bắc Giang đã thường xuyên nhận được sự quan tâm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, các bộ, ban, ngành Trung ương. Đặc biệt là Bộ Y tế đã kịp thời cử bộ phận thường trực đặc biệt hỗ trợ phòng, chống dịch COVID-19 gồm nhiều chuyên gia có kinh nghiệm để chỉ đạo công tác phòng, chống dịch tại tỉnh Bắc Giang.

Đồng thời, tỉnh Bắc Giang cũng nhận được sự hỗ trợ tích cực của các tỉnh, thành phố bạn, sự ủng hộ của nhiều tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.

Tỉnh đã tiếp nhận hơn 2.000 nhân viên y tế làm việc tại các cơ sở y tế tuyến Trung ương, tỉnh bạn, các học sinh, sinh viên từ các trường Đại học, Cao đẳng Y, Dược của khu vực miền Bắc đến hỗ trợ tỉnh Bắc Giang.

Tỉnh Bắc Giang luôn bám sát chỉ đạo của Trung ương, thực tiễn diễn biến của dịch bệnh để triển khai kịp thời theo chỉ đạo của Chính phủ, của Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, các bộ, ngành Trung ương, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, vừa bổ sung các giải pháp phòng chống dịch, bảo đảm phù hợp, hiệu quả. Kết quả có điều rất phấn khởi là tỉnh Bắc Giang có tỉ lệ tử vong do COVID-19 đạt thấp so với mức bình quân chung của cả nước, chỉ có 0,04%.

Cùng với việc tập trung công tác phòng, chống dịch hiệu quả, tỉnh Bắc Giang luôn quan tâm chỉ đạo công tác phục hồi kinh tế và kết quả đã đạt được rất tích cực, các chỉ tiêu cơ bản chủ yếu đều trong nhóm dẫn đầu cả nước.

Nhân dịp hội nghị này, lãnh đạo tỉnh Bắc Giang một lần nữa cảm ơn Trung ương Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về sự quan tâm chỉ đạo thực hiện và hỗ trợ rất kịp thời cho tỉnh Bắc Giang trong công tác phòng, chống dịch và phát triển kinh tế-xã hội trong suốt thời gian qua. Đồng thời, tỉnh trân trọng cảm ơn sự hỗ trợ, đóng góp hiệu quả, nghĩa cử cao đẹp, tận tâm, tận lực của Bộ Y tế, các Bộ, ban, ngành, các chiến sĩ áo trắng, người dân, cộng đồng doanh nghiệp, sự giúp đỡ quý báu của đồng bào trong và ngoài nước đã giúp Bắc Giang sớm thành công kiểm soát dịch bệnh và tiếp tục phục hồi, phát triển kinh tế.

 
Biện pháp phải cao hơn, nhanh hơn diễn biến dịch

Cùng quan điểm với lãnh đạo tỉnh Bắc Giang, Chủ tịch UBND Đà Nẵng Lê Trung Chinh bày tỏ:

Đại dịch COVID-19 tác động rất lớn đến đất nước chúng ta nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt của Trung ương, sự nỗ lực của các địa phương, sự đồng hành, ủng hộ của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp nên chúng ta đã kiểm soát được dịch bệnh, kinh tế đất nước đã được phục hồi. Chúng ta trân trọng kết quả đó.

Vừa qua, trong quá trình triển khai công tác phòng chống dịch tại Thành phố Đà Nẵng, chúng tôi xin được rút ra 4 bài học kinh nghiệm:

Thứ nhất, chúng ta phát huy tính hiệu quả của phương châm 4 tại chỗ và sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời, thống nhất và đồng bộ.

Thứ hai là theo dõi sát, đánh giá, dự báo đúng tình hình để chủ động các phương án, kế hoạch hiệu quả với tinh thần là biện pháp phải cao hơn, nhanh hơn diễn biến dịch và điều trị phải đi đôi với kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh.

Thứ ba là đa dạng hóa các loại hình điều trị và kịp thời đầu tư cơ sở vật chất, bổ sung nhân lực y tế, điều phối trang thiết bị và đặc biệt là ứng dụng tốt công nghệ thông tin. Và cũng dịp này, Thành phố Đà Nẵng cũng rà soát lại hệ thống y tế cơ sở của mình, lâu nay được quan tâm nhưng chưa đúng mức. Qua lần này, chúng ta thấy cần rà soát đánh giá và có sự đầu tư hơn nữa.

Bài học thứ tư là có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, vai trò của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp. Đặc biệt là sự phối hợp giữa các địa phương, một biện pháp của địa phương này sẽ tác động đến các địa phương khác. Trong thời gian qua, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, các địa phương phối hợp rất nhịp nhàng trong công tác phòng chống dịch.

Qua đợt này, chúng tôi xin có 2 kiến nghị:

Thứ nhất, Trung ương đã ban hành nhiều quy định tạo hành lang pháp lý triển khai tình trạng khẩn cấp, rất mong thời gian tới tiếp tục điều chỉnh các quy định, hành lang pháp lý đảm bảo sự thống nhất để các địa phương triển khai. Đặc biệt hiện nay ở các địa phương, đang đưa ra thời gian dịch kết thúc tại địa phương mình. Bộ Y tế thì đưa ra là 1/2020 – 9/2021, khoảng 20 tháng. Chúng tôi rất mong Chính phủ, Bộ Y tế thống nhất điểm này để làm cơ sở cho cả nước vì mỗi địa phương có thời gian diễn biến dịch khác nhau. Vì sao? Bởi vì hiện nay nhiều dự án cũng như giới hạn dự án rất cần đến thời điểm bất khả kháng. Rất mong Chính phủ, Bộ Y tế chúng ta thống nhất thời gian này trong cả nước.

Kiến nghị thứ hai là Bộ Y tế xây dựng các tiêu chí và thực hiện thường xuyên những thống kê, quản lý dữ liệu về y tế thống nhất trong cả nước để phục vụ kịp thời công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý, xử lý, kiểm soát dịch bệnh.

 
Cách thức ứng phó COVID-19 của Việt Nam đã trở thành hình mẫu

Đại diện cho các tổ chức quốc tế phát biểu tại Hội nghị, TS Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho biết:

Tôi xin chúc mừng những nỗ lực ứng phó rất quyết liệt và hiệu quả của Việt Nam để đẩy lùi đại dịch COVID-19. Việt Nam đã kiểm soát được số ca tử vong và ca mắc mới nhờ triển khai một loạt các biện pháp về xã hội và y tế công cộng kịp thời, hiệu quả.

Sau khi đất nước các bạn tiếp cận được vacine COVID-19 thì đã triển khai một chiến dịch bao phủ vacine khẩn cấp, bao gồm nỗ lực đưa vacine tiếp cận được mọi nơi, mọi người trên đất nước. WHO tự hào được đồng hành hỗ trợ các nỗ lực này, cùng với các đối tác khác như UNICEF. Chiến dịch triển khai vaccine này đã tạo tiền đề cho việc mở cửa trở lại.

Việt Nam cũng phục hồi kinh tế mạnh mẽ nhất trong khu vực, cách thức ứng phó COVID-19 của Việt Nam đã trở thành hình mẫu tham khảo cho nhiều quốc gia về nhiều phương diện.

Trong hội nghị hôm nay tôi xin được nêu lại một số điểm nổi bật nhất trong cách ứng phó này:

Thứ nhất là năng lực phát hiện sớm ca nhiễm, điều tra, truy vết và ứng phó rất nhanh chóng.

Thứ hai là biện pháp kết hợp hiệu quả giữa đóng cửa biên giới, cách ly, phong tỏa.

Thứ ba, các bạn có ưu thế tuyệt vời nhờ đội ngũ nhân viên y tế tận tâm và trình độ cao, có tinh thần yêu nước.
Thứ tư là những nỗ lực để có được vaccine, triển khai chiến dịch vaccine thần tốc.

Thứ năm là sự nhiệt tình tham gia của toàn xã hội vào việc ứng phó.

Thứ sáu, quan trọng nhất là vai trò chỉ đạo của Chính phủ và BCĐ Quốc gia cũng như BCĐ ở các cơ sở.

Thay mặt WHO, tôi xin đánh giá cao Chính phủ Việt Nam, trong đó có Bộ Y tế cũng như các nhân viên y tế, doanh nghiệp, cộng đồng và các đối tác của các bạn.

Ngày 10/5/2023, WHO đã tuyên bố chấm dứt tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng vì dịch COVID-19, bên cạnh đó Việt Nam cũng đã chuyển COVID-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang nhóm B.

WHO sẽ luôn luôn đồng hành cùng Việt Nam

Tuy nhiên chúng ta vẫn chưa thể yên tâm hoàn toàn, COVID-19 vẫn tiếp tục lây lan và xuất hiện những biến chủng mới, vẫn có những ca nhiễm bùng phát trở lại. Trên tinh thần đó tôi xin đề cập đến 6 lĩnh vực WHO khuyến nghị cần chú trọng trong thời gian tới:

Thứ nhất, COVID-19 cho thấy sự mong manh và tình trạng bất bình đẳng ở chuỗi cung ứng thuốc và vaccine trên toàn cầu như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề cập trong phần phát biểu khai mạc. Những quốc gia như Việt Nam dễ tổn thương hơn, chúng ta cần đảm bảo sẵn sàng, kịp thời, đáng tin cậy trong việc cung ứng thuốc, vaccine và thiết bị chẩn đoán, trong đó có việc sản xuất trong nước, bao gồm cả việc chuyển giao công nghệ vaccine MRA.

Thứ hai, khả năng phát hiện dịch bệnh ngay từ đầu của bất kỳ quốc gia nào sẽ quyết định khả năng ứng phó với dịch bệnh trên toàn cầu. Chúng ta cần đảm bảo được hệ thống giám sát hiệu quả và bền vững đối với COVID-19 cũng như các mầm bệnh đường hô hấp khác để có thể truy vết các biến thể tiếp theo.

Thứ ba, chúng ta cần tích hợp việc tiêm phòng vacine COVID-19 vào hệ thống tiêm chủng định kỳ, tập trung vào các nhóm nguy cơ cao nhất, phù hợp với các khuyến nghị gần đây của các chuyên gia.

Thứ tư, cần duy trì chế độ trao đổi thông tin, gắn kết chặt chẽ với cộng đồng. Điều này cực kỳ quan trọng để ngăn ngừa thông tin sai lệch như một số đại biểu hôm nay đã chỉ ra, cần trang bị kiến thức cần thiết cho mọi người dân để bảo vệ bản thân và gia đình.

Thứ năm, xây dựng hệ thống y tế hiệu quả và minh bạch. Điều này rất cần thiết cho việc ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp.

Thứ sáu, tất cả những điều này đòi hỏi sự duy trì sự lãnh đạo quyết liệt của Chính phủ - một yếu tố quan trọng để đảm bảo chúng ta áp dụng được những bài học từ ứng phó COVID-19 và nâng cao năng lực ứng phó trong tương lai. Việt Nam có thể yên tâm rằng WHO sẽ luôn luôn đồng hành cùng Việt Nam trong tất cả các lĩnh vực.

Ở cấp độ toàn cầu, các quốc gia thành viên của WHO đang đàm phán một hiệp định mới để chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Chúng tôi khuyến khích Việt Nam tiếp tục đóng góp vào thảo luận trên phạm vi toàn cầu, từ kinh nghiệm của mình trong việc đẩy lùi COVID 19. Ở cấp độ khu vực, các quốc gia thành viên cũng đã thông qua Khung hành động an ninh y tế Châu Á Thái Bình Dương mới để định hướng hành động tập thể trên toàn khu vực.

Và ở cấp độ quốc gia, Văn phòng WHO tại Hà Nội sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Y tế và các đối tác liên quan để hỗ trợ Việt Nam, bao gồm việc rà soát và cập nhật kế hoạch ứng phó với đại dịch để Chính phủ phê duyệt trên cơ sở diễn đàn quốc gia về đại dịch. Đây chính là thời điểm thích hợp để chúng ta củng cố hệ thống y tế quốc gia, khu vực và toàn cầu trong tương lai.

Một lần nữa tôi xin gửi lời cảm ơn đến Chính phủ Việt Nam và đội ngũ y tế, các đối tác và cộng đồng đã có những đóng góp đáng kể trong hoàn cảnh khó khăn nhất để đẩy lùi COVID-19. WHO sẽ luôn đồng hành với Việt Nam hiện tại và tương lai trên tinh thần hợp tác vì một Việt Nam an toàn và khỏe mạnh hơn.

 
Tinh thần Việt Nam, bản lĩnh Việt Nam một lần nữa được khẳng định

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao các báo cáo, ý kiến phát biểu thẳng thắn, tâm huyết, trách nhiệm, sát thực tế của các đại biểu, đặc biệt là của Tổ chức Y tế Thế giới, yêu cầu Bộ Y tế phối hợp với các cơ quan tổng hợp, tiếp thu các ý kiến tại Hội nghị và báo cáo của đoàn giám sát tối cao của Quốc hội, xây dựng bộ tài liệu tương đối hoàn chỉnh phản ánh quá trình phòng chống dịch, đúc rút các bài học kinh nghiệm, làm tốt công tác tuyên truyền để có khả năng thích ứng linh  hoạt, hiệu quả với các tình huống có thể xảy ra trong tương lai.

Về công tác chỉ đạo điều hành phòng chống dịch, Thủ tướng đánh giá, chúng ta đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống dịch COVID-19 và điều chỉnh linh hoạt, kịp thời khi tình hình diễn biến phức tạp hơn, thành lập hệ thống chỉ đạo từ Trung ương tới cơ sở.

Thủ tướng nhấn mạnh: Chúng ta có tư duy, phương pháp luận và cách tiếp cận đúng với việc xác định cách mạng là sự nghiệp của toàn dân, do dân, vì dân; đặt tính mạng, sức khỏe người dân lên trên hết,trước hết; lấy người dân là trung tâm, là chủ thể trong phòng chống dịch, lấy xã phường là pháo đài, người dân là chiến sĩ; chiến thắng dịch bệnh là chiến thắng của toàn dân.

Công tác phòng, chống dịch đã được đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, quyết liệt, đồng bộ của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, từ đó huy động sự vào cuộc kịp thời của cả hệ thống chính trị, sự chung sức, đồng lòng của cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân, sự hợp tác, hỗ trợ kịp thời, hiệu quả của bạn bè quốc tế.

Đặc biệt, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ra 02 lần ra Lời kêu gọi, hiệu triệu sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo thành sức mạnh tổng hợp để cả đất nước chung sức, đồng lòng phòng, chống dịch COVID-19.

Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thường trực Ban Bí thư ban hành nhiều Kết luận, Thông báo, Điện, Công điện, như Kết luận số 172-TB/TW ngày 21/3/2020 của Bộ Chính trị về phòng, chống dịch COVID-19, Kết luận 77-KL/TW ngày 06/5/2020 của Bộ Chính trị về chủ trương khắc phục tác động của đại dịch COVID-19 để phục hồi và phát triển kinh tế, Điện ngày 28/7/2020 của Thường trực Ban Bí thư; Kết luận số 11-KL/TƯ ngày 13/7/2021 của Hội nghị Trung ương 3, Kết luận 07-KL/TƯ của Bộ Chính trị ngày 11/6/2021 về công tác phòng, chống dịch COVID-19; Điện ngày 27/4/2021, Thông báo 10-TB/VPTW ngày 24/8/2021 của Ban Bí thư. Các đồng chí lãnh đạo chủ chốt thường xuyên thảo luận, thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo và đề ra những định hướng lớn, các phương châm, đường lối, chiến lược trong phòng, chống dịch.

Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã kịp thời ban hành nhiều Nghị quyết, đặc biệt Nghị quyết số 30/2021/QH năm 2021 của Quốc hội đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho Chính phủ quyết định một số cơ chế đặc biệt, đặc thù, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong thực tiễn phòng, chống dịch.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Dân vận các cấp, các đoàn thể chính trị - xã hội, địa phương đã vào cuộc rất tích cực.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo phòng, chống COVID-19, các cấp, các ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương đã bám sát thực tiễn, quyết liệt chỉ đạo với các phương châm phù hợp với tình hình diễn biến dịch bệnh trong từng giai đoạn.

Đặc biệt, Chính phủ đề ra và triển khai chiến lược vaccine với 3 thành tố quan trọng: Thứ nhất là lập Quỹ Vaccine để huy động nguồn lực tài chính; thứ hai là tiến hành ngoại giao vaccine để tiếp cận vaccine trong bối cảnh "có tiền cũng không mua được" do tiếp cận vaccine không bình đẳng; thứ ba là triển khai chiến dịch tiêm chủng lớn nhất từ trước tới nay miễn phí cho toàn dân. Chiến lược này đã được thực tế chứng minh là phù hợp và hiệu quả.

Cùng với đó, xác định 3 trụ cột chống dịch gồm cách ly, xét nghiệm và điều trị;  xác định công thức "5K + vaccine + điều trị + xét nghiệm + công nghệ + ý thức của người dân và các biện pháp khác", trong thực tế chỉ đạo, điều hành đặc biệt nhấn mạnh hai yếu tố rất quan trọng là vaccine và ý thức của người dân.

Một yếu tố quan trọng khác là tuy có những lúc bị động, lúng túng do dịch bệnh chưa có tiền lệ, chưa có kinh nghiệm, song công tác chỉ đạo, điều hành đã bám sát, nắm chắc tình hình, chuyển trạng thái phù hợp từ "Zero COVID" sang "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19" khi đã bao phủ vaccine và có nhiều kinh nghiệm hơn. Trong bối cảnh khó khăn, đã huy động đội ngũ nhân viên y tế, cán bộ, các chiến sĩ công an, bộ đội tham gia tuyến đầu chống dịch.

Công tác truyền thông được đặc biệt chú trọng; ứng dụng công nghệ thông tin có nhiều nỗ lực và đạt một số kết quả.
Theo Thủ tướng, trong phòng chống dịch, chúng ta đã phát huy rất tốt mối quan hệ "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ". 
  Kết quả là chúng ta đã đi sau về trước trong phòng chống dịch, kiểm soát được dịch bệnh, trở thành một trong những nước mở cửa sớm các hoạt động kinh tế xã hội trong nước từ 11/10/2021 và mở cửa với quốc tế từ 15/3/2022. Đặc biệt, từ một nước tiếp cận sau về vaccine, có tỷ lệ tiêm chủng rất thấp, Việt Nam trở thành một trong 5 nước có tỷ lệ bao phủ vaccine cao nhất và là quốc gia duy nhất trong nhóm này có dân số đông khoảng 100 triệu người.

Cùng với đó, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo, tăng trưởng được thúc đẩy. An sinh xã hội được bảo đảm; đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được cải thiện. Đối ngoại và hội nhập được tăng cường và mở rộng. Phòng chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh.

Tính đến 31/12/2022, đã miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh khoảng 451 nghìn tỷ đồng; giảm, hạ lãi suất cho vay đối với khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 khoảng 50 nghìn tỷ đồng; miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán qua ngân hàng khoảng 13 nghìn tỷ đồng và hỗ trợ trên 47,2 nghìn tỷ đồng từ Quỹ bảo hiểm xã hội, Quỹ bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Các địa phương cũng chủ động triển khai chương trình an sinh xã hội và thực hiện hỗ trợ với hàng chục nghìn tỷ đồng. Tổng cộng, công tác an sinh xã hội đã được triển khai với khoảng 120 nghìn tỷ đồng, hỗ trợ cho khoảng 68 triệu lượt người và 1,48 triệu người sử dụng lao động, 150 nghìn tấn gạo được xuất cấp...

"Thành công trong cuộc chiến chống đại dịch một lần nữa khẳng định tinh thần Việt Nam, bản lĩnh Việt Nam không lùi bước trước mọi khó khăn, thách thức, càng áp lực lại càng nỗ lực", Thủ tướng khẳng định.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng trân trọng, đánh giá cao các cấp ủy, chính quyền, các ngành, các địa phương, Ban chỉ đạo các cấp đã nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng, Nhân dân, đặc biệt cảm ơn cán bộ, nhân viên y tế, các chiến sỹ bộ đội, công an và các lực lượng tuyến đầu phòng, chống đại dịch COVID-19; đồng thời, tri ân sự hy sinh, đóng góp ý nghĩa, cao cả của các lực lượng, người dân tham gia phòng chống dịch, các nhà hảo tâm, chia sẻ với những khó khăn, vất vả, mất mát của người dân, chia buồn với những gia đình đã mất người thân.

Nhân dịp này, Chính phủ, Thủ tướng và Ban Chỉ đạo Quốc gia một lần nữa cảm ơn sự đồng hành, hỗ trợ của các quốc gia, các tổ chức quốc tế đối với Việt Nam trong cuộc chiến đấu cam go với dịch bệnh.

Bên cạnh đó, Thủ tướng chỉ ra một số khó khăn, hạn chế như chỉ đạo, điều hành phòng chống dịch còn lúng túng, bị động lúc ban đầu; các quy định của pháp luật không bao quát được hết các tình huống dịch bệnh; hệ thống y tế cơ sở, y tế dự phòng không đáp ứng được những tình huống bất thường, khẩn cấp; quản lý hành chính còn những bất cập, một số nơi chưa thực hiện đúng quy định, hướng dẫn; một số hạn chế về truyền thông, công nghệ, an sinh xã hội; sự chống phá của các thế lực thù địch… 

 
Nhất trí cao với các bài học kinh nghiệm mà các đại biểu đã chỉ ra, Thủ tướng nhấn mạnh một số nội dung:

Thứ nhất, công tác phòng, chống dịch luôn đặt dưới sự lãnh đạo kịp thời của Trung ương, Bộ Chính trị, trực tiếp là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đóng góp của người dân, doanh nghiệp và sự ủng hộ của bạn bè quốc tế.

Thứ hai, phải hết sức bình tĩnh, kiên trì, bản lĩnh, tỉnh táo trước những diễn biến phức tạp, những thời khắc khó khăn, sáng suốt, linh hoạt đưa ra các giải pháp phù hợp, sát tình hình, khả thi, hiệu quả.

Thứ ba, phát huy đoàn kết toàn Đảng, đoàn kết toàn dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế.

Cùng với đó, phải chuẩn bị năng lực của y tế dự phòng, y tế cơ sở ở mức cao hơn bình thường; nhanh chóng khắc phục hậu quả mà đại dịch gây ra; khen thưởng, kỷ luật kịp thời, nghiêm minh….

Phương hướng, nhiệm vụ thời gian tới, cơ bản nhất trí với các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục cảnh giác, phòng ngừa từ sớm, từ xa với các loại dịch bệnh có thể xảy ra và cũng chưa thể hoàn toàn yên tâm với đại dịch COVID-19, hậu quả đại dịch COVID-19 còn tiếp tục kéo dài.

Cùng với đó, tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách; tập trung khắc phục các bất cập, vướng mắc trong pháp luật hiện hành và tạo lập hệ thống khuôn khổ pháp lý đồng bộ, đầy đủ, phù hợp, đáp ứng kịp thời yêu cầu phòng, chống dịch bệnh (nhất là về mua sắm thuốc, vaccine, trang thiết bị, vật tư y tế...) trong mọi tình huống, kể cả trong tình trạng khẩn cấp.

Chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện cần thiết để ứng phó với các đại dịch có thể xảy ra; tăng cường đầu tư phát triển hệ thống y tế dự phòng, y tế cơ sở, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ y tế, bảo đảm chính sách cho lực lượng phòng, chống dịch; triển khai Luật Khám chữa bệnh vừa ban hành; nâng cao hơn nữa năng lực quản lý hành chính và công nghệ đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch…

Các bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, khắc phục hậu quả dịch bệnh có thể còn kéo dài, ổn định đời sống nhân dân, nhất là đối với những người chịu hậu quả, tác động của đại dịch, đặc biệt là trẻ em mồ côi cả về vật chất và tinh thần; tiếp tục hoàn thành xử lý các vấn đề tồn đọng liên quan công tác phòng, chống dịch thời gian qua và xử lý các chính sách theo thẩm quyền khi chuyển COVID-19 sang bệnh truyền nhiễm nhóm B; đẩy mạnh tổ chức thực hiện và sớm hoàn thành việc tôn vinh, khen thưởng cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Thủ tướng yêu cầu tổ chức thực hiện nghiêm, hiệu quả Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 25/10/2023 của Ban Bí thư về tiếp tục củng cố, hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở trong tình hình mới và Nghị quyết số 99/2023/QH15 của Quốc hội về giám sát chuyên đề về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19, việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng; làm tốt công tác tổng kết kinh nghiệm.

Thủ tướng cho rằng, dù còn những khiếm khuyết, song về tổng thể, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống dịch COVID-19 và Ban chỉ đạo các cấp đã hoàn thành nhiệm vụ do Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao phó và kết thúc nhiệm vụ tại đây./.